Vàng lửa NGUYỄN HUY THIỆP. 08:05 25/06/2021. "Sống đi Thiệp ơi"! Đó là câu nói cuối cùng của Thiệp mà tôi nghe được, như là khát vọng sống gào thét mà không thành tiếng khi thần chết đang phủ vẻ u ám trên khuôn mặt tiều tụy của ông vào quá trưa hôm 15 tháng giêng 2021 Truyện ngắn của Nguyễn Huy Thiệp đa dạng về đề tài, từ lịch sử đến cổ tích, huyền thoại, từ xã hội Việt Nam đương đại đến chân dung tầng lớp những cựu chiến binh, người lao động. Sau khi ra mắt "Tướng về hưu" (1987) và "Những ngọn gió Hua Tát" (1989), Nguyễn Huy Thiệp trở thành hiện tượng "độc nhất vô nhị" trong văn giới. Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp qua đời. An Nhi dientu@hanoimoi.com.vn. Đánh giá tác giả: 18:30 thứ bảy ngày 20/03/2021. Kể chuyện Hà Nội bằng hình ảnh Giao lưu với nhà văn Nguyễn Huy Thiệp Những thử nghiệm với kịch bản chèo. (HNMO) - Nhà thơ Trần Đăng Khoa, Phó Chủ tịch Hội Nhà văn 'Tuổi 20 yêu dấu' là cuốn sách nhà văn Nguyễn Huy Thiệp viết từ nguyên mẫu là con trai của mình, một cậu trai đã bị cơn bão ma túy và cơn bão của thời đại đô thị hóa mạnh mẽ cuốn đi. Đây là cuốn sách thành công nhất trong những năm gần đây. Nhà sưu tầm Phạm Xuân Nguyên trong Đi tìm Nguyễn Huy Thiệp đã khẳng định: "Nguyễn Huy Thiệp có lẽ là người đầu tiên trong văn học Việt Nam lập kỷ lục có được nhiều bài viết nhất về sáng tác của mình, chỉ trong một thời gian ngắn, và không có độ lùi thời gian. Vay Tiền Nhanh Chỉ Cần Cmnd. Khi bạn bè đàm đạo chuyện nhân tình thế thái, nhà văn Nguyễn Huy Thiệp thường chỉ cười. Hay tin Nguyễn Huy Thiệp qua đời, nhà văn Nguyễn Văn Thọ nhớ về ký ức cuối được bạn làm thơ tặng. Vài tháng trước, khi Nguyễn Văn Thọ tới thăm, Nguyễn Huy Thiệp nửa nằm nửa ngồi trên chiếc bàn con, tay run run viết "Anh Nguyễn Văn Thọ/ Bạn thân của tôi/ Bốn mươi năm lẻ/ Một tấm lòng vàng...". Thần trí ông lúc này không còn tốt, chỉ viết được những câu lặp đi lặp lại, nhưng khiến Nguyễn Văn Thọ xúc động khôn mắc tai biến tập đứng, tập đi, riêng Nguyễn Huy Thiệp tập viết, tập vẽ. Trên giường bệnh, ngoài những vần thơ, bức tranh nguệch ngoạc tặng người thân, ông hay suy ngẫm sự đời. Một ngày tháng 9 cuối năm ngoái, ông viết "Cuộc sống tươi đẹp/ Là do con người/ Mọi điều kỳ diệu/ Tất cả...". Hai chữ cuối con trai ông không dịch được. Khi hỏi lại, ông cũng không nhớ mình viết gì. Cuối năm ngoái, ông viết "Sinh lão bệnh tử/ Luật trời đã ban/ Thì đành chấp nhận/ Với nụ cười thôi... Nói chỉ nói vậy thôi/ Lòng buồn không tả nổi".Nhà văn Trần Thị Trường nhớ mười năm trước, ông từng bị đột quỵ rồi hồi phục. Trận tai biến đầu năm ngoái đã quật ngã ông. "Nhà văn là người tự trọng, từ ngày nằm liệt giường, ông từ chối nhiều cuộc viếng thăm, chỉ gặp bạn bè thân thiết. Khi cùng con trai chống gậy, lần từng bước, mắt ông ánh lên quyết tâm lội ngược dòng. Thế nhưng sau khi vợ mất, tinh thần ông sa sút, muốn buông xuôi. Lần cuối chúng tôi gặp nhau là vài tuần trước. Khi con trai bón sữa, ông nhổ ra", nhà văn Trần Thị Trường nói. Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp khi ra mắt "Tuổi 20 yêu dấu" năm 2018. Ảnh Hà Đỗ. Tang lễ nhà văn sẽ được tổ chức sáng 24/3 tại Nhà tang lễ số 5 Trần Thánh Tông, Hoàn Kiếm, Hà Nội. Thi hài được hỏa táng tại Nhà hóa thân hoàn vũ, Văn Điển sau đó đưa về nghĩa trang gia đình ở thôn Tằng My, xã Nam Hồng, Đông Anh chiều cùng ngày. Trong mắt bạn bè, Nguyễn Huy Thiệp hiền lành, nhút nhát. Ông ăn vận giản dị, dáng điệu lù khù như một lão nông đích thực. Thời bao cấp, mỗi lần có nhuận bút, ông và Nguyễn Văn Thọ rủ nhau đi nhậu. Nguyễn Văn Thọ hay sang nhà bạn chơi, được gia đình ông tiếp đãi nhiệt tình. Nhà văn Trần Thị Trường nhớ vợ chồng ông hay đãi khách các món ăn dân dã như canh cua, canh dọc mùng. Trên mâm cơm nhà ông lúc nào cũng có cà nén - đặc sản của quê nhà Khương Đình Hà Nội. Ông không uống rượu, hút thuốc. Một lần, ông cùng Trung Trung Đỉnh, Bảo Ninh đến nhà họa sĩ Lê Thiết Cương chơi. Trong khi mọi người đàm đạo chuyện nhân tình thế thái, Nguyễn Huy Thiệp chỉ ngồi quan sát và cười. Ông không hoạt ngôn, chỉ nói chuyện văn chương là hào hứng. Nhiều lần, ông và Nguyễn Văn Thọ cãi nhau vì quan điểm văn chương khác biệt. Cãi xong, họ lại kề vai bá cổ, cùng ăn cơm, chuyện Huy Thiệp trân trọng nghiệp viết. Ông từng nói với nhà thơ Hồng Thanh Quang "Viết văn là một trong những công việc quan trọng trong cuộc đời. Trong cuộc đời còn có nhiều việc cũng quan trọng không kém và cũng hay không kém, những công việc của một con người bình thường. Nghề nào cũng có cái hay của nó... Nhưng nghề viết văn, nó đặc biệt, vì nó là bát nhã. Nó là một cái gì đấy về sáng tạo và lý thú. Một khi anh đã sáng tạo thì anh đánh lừa được thần chết, thậm chí đánh lừa được thời gian".Con trai út ông - anh Huy Khoa - kể khi còn khỏe mạnh, nhà văn thường chong đèn viết lách đến khuya. Tuyên bố gác bút năm 2014 nhưng ông âm thầm viết một tiểu thuyết, vài truyện ngắn, hai vở kịch. Ông không biết dùng máy tính, cần mẫn viết bản thảo bằng lành, ít nói ngoài đời, Nguyễn Huy Thiệp dồn nén mọi sắc sảo vào văn chương. Ông nổi lên từ năm 1985 qua những truyện ngắn đăng trên báo Văn nghệ đề tài nông thôn. Sau Tướng về hưu 1987 và Những ngọn gió Hua Tát 1989, ông trở thành hiện tượng độc nhất vô nhị. Nhà văn Nguyễn Văn Thọ nói "Những tác phẩm của ông ra đời trong thời kỳ đổi mới, nhìn thẳng vào hiện thực bức bối của xã hội giao thoa giữa những giá trị cũ và mới, còn tồn đọng nhiều dư âm lạc hậu của một thời đã qua. Ông lên án cái ác, sự bất cập của mỗi thời, nâng niu những giá trị đạo đức nguyên thủy của người Việt".Lối viết thẳng thắn, trần trụi của ông từng gây ra nhiều tranh cãi trên văn đàn. Nhà văn Trung Trung Đỉnh viết trong phần mở đầu Ngõ lỗ thủng "Bấy lâu nay, giới văn chương nước nhà dấy lên một cuộc cãi lộn khá sôi nổi, về nhân cách của nhà văn. Một bên khen ông Nguyễn Huy Thiệp là viết hay, viết sắc sảo và trung thực. Còn một bên chửi ông Thiệp là đồ bịp bợm, ăn nói văng mạng, tục tĩu đểu cáng".Thế nhưng qua thời gian, văn chương Nguyễn Huy Thiệp chứng minh sức sống, tính nhân văn. Theo Nguyễn Văn Thọ, các tác phẩm của ông vừa có giá trị tư tưởng, vừa có giá trị nghệ thuật lớn nhờ giọng văn đặc biệt, các chi tiết sắc nét, cách cấu tứ nhân vật có hơi thở, màu sắc riêng. Ông đã chạm vào những vấn đề liên quan đến vận mệnh, đời sống của dân tộc, đòi hỏi những nhà văn có lương tri, lương tâm nhìn vào. Nguyễn Huy Thiệp trò chuyện về "Tuổi 20 yêu dấu" - tiểu thuyết lấy cảm hứng từ con trai ông. Video Hà văn Trần Thị Trường gọi ông là "người viết truyện ngắn xuất sắc" trong một giai đoạn dài của văn học Việt Nam. Ông viết giỏi, viết hay về đề tài nông thôn, điển hình như truyện ngắn Những bài học nông thôn. Dù bằng tuổi nhau, Trần Thị Trường gọi Nguyễn Huy Thiệp là anh vì ngưỡng mộ tài năng, sức viết của ông. Sau nhiều năm, bà vẫn đọc đi đọc lại các tác phẩm Những ngọn gió Hua Tát, Con gái thủy thần, Kéo cưa lừa xẻ, Muối của rừng...Xuất thân là một giáo viên dạy sử, ông thích đọc sách sử và nhiều lĩnh vực. Các tác phẩm của ông vì thế kiến thức dày dặn, đặc biệt thể hiện qua bộ ba tác phẩm văn học sử Phẩm tiết, Kiếm sắc, Vàng lửa. "Ba truyện ngắn từng gây tranh cãi khi đưa ra những góc nhìn mới mẻ về các nhân vật lịch sử. Tuy nhiên, ông phê phán cái cũ bởi mong muốn một tương lai không dẫm phải vết xe đổ của lịch sử. Tôi nghĩ sẽ không bao giờ có một Nguyễn Huy Thiệp thứ hai", nhà văn Trần Thị Trường chỉ sáng tác, ông từng ra mắt tuyển tập Giăng lưới bắt chim, gồm 40 bài phê bình văn học. Ông viết phê bình cũng thẳng thừng, không kiêng dè như viết văn, khiến nhà phê bình Chu Văn Sơn từng nhận xét "Phũ là phong cách phê bình của Nguyễn Huy Thiệp". Còn nhà thơ Nguyễn Quang Thiều nói "Những lời ác khẩu của anh chứa đựng sự nhân văn, cao đẹp".Thu Huế Có sự nghiệp văn chương đồ sộ, được xem là “của hiếm”, là “hiện tượng độc đáo” thậm chí đến mức gây tranh cãi với các thể loại sáng tác gồm truyện ngắn, kịch, tiểu luận, phê bình văn học, song nhà văn Nguyễn Huy Thiệp thành công nhất là truyện ngắn… Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp 1950 – 2021 Ngày nhà văn Nguyễn Huy Thiệp đã rời cõi tạm sau thời gian dài chiến đấu với bệnh tật, để lại khoảng trống lớn cho văn đàn Việt Nam. Văn học đương đại Việt Nam hơn ba chục năm qua, không thể không nói tới nhà văn Nguyễn Huy Thiệp với hàng loạt truyện ngắn đưa tên tuổi ông lên hàng các tác gia kiệt xuất của văn chương Việt Nam cuối thế kỷ XX. Trong đó, các truyện “Tướng về hưu”, “Không có vua”… được coi là dấu mốc mở đầu cho thời kỳ văn học đổi mới. Nguyễn Huy Thiệp – người tạo ra bước ngoặt trong văn chương Việt Nam sau 1975 Nguyễn Huy Thiệp sinh ngày tại huyện Thanh Trì, Hà Nội. Thuở nhỏ, ông cùng gia đình lưu lạc khắp nông thôn đồng bằng Bắc Bộ, từ Thái Nguyên qua Phú Thọ, Vĩnh Yên… Vì thế, nông thôn và những người lao động để lại nhiều dấu ấn khá đậm nét trong những sáng tác của ông. Năm 1970, Nguyễn Huy Thiệp tốt nghiệp khoa sử Trường Đại học Sư phạm Hà Nội. Trước khi trở thành người viết chuyên nghiệp, ông đã có nhiều năm là một thày giáo ở miền núi. Sự nghiệp văn chương của Nguyễn Huy Thiệp bắt đầu khá muộn với các truyện ngắn đăng trên báo Văn Nghệ. Tuy nhiên chỉ một vài năm sau đó, cả làng văn học trong lẫn ngoài nước xôn xao những cuộc tranh luận về các tác phẩm của ông. Với hơn 50 truyện ngắn, 10 vở kịch, 4 tiểu thuyết cùng nhiều tiểu luận, phê bình văn học gây chú ý, Nguyễn Huy Thiệp được xem là một “hiện tượng hiếm” của văn đàn Việt Nam. Các thể loại của ông đa dạng từ truyện ngắn, tiểu thuyết đến cả kịch mang hơi hướng huyền thoại, cổ tích và những góc nhìn táo bạo và đa chiều về làng quê, người lao động. Tên tuổi của ông gắn liền với các truyện ngắn như “Tướng về hưu”, “Muối của rừng”, “Không có vua”, “Con gái thủy thần”, “Những người thợ xẻ”, “Thương nhớ đồng quê”, “Sang sông”… và bộ ba truyện ngắn lịch sử gồm “Kiếm sắc”, “Vàng lửa”, “Phẩm tiết”… Ba cuốn tiểu thuyết của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp đã được xuất bản gồm “Tiểu long nữ”, “Gạ tình lấy điểm”, “Tuổi 20 yêu dấu”. Các tác phẩm “Tướng về hưu”, “Thương nhớ đồng quê” của ông đã được chuyển thể thành tác phẩm điện ảnh và cũng đã gây tiếng vang… Truyện ngắn của ông cũng được dịch sang nhiều ngôn ngữ như Pháp, Anh, Italy, Thụy Điển, Đức, Hàn Quốc, Nhật Bản, Indonesia… Năm 2007, 2008, nhà văn Nguyễn Huy Thiệp liên tục nhận Huân chương Văn học Nghệ thuật của Pháp và giải thưởng Premio Nonino của Italy. Năm 2015, ông hoàn thành tiểu thuyết “Vong bướm” và quyết định dừng nghiệp sáng tác ở tuổi 65. Nguyễn Huy Thiệp cũng là một trong 50 tác giả có các tác phẩm, cụm tác phẩm xuất sắc được đề nghị xét tặng Giải thưởng Nhà nước trong lĩnh vực Văn học nghệ thuật 2021. Hai tác phẩm được đề nghị xét giải của ông là truyện ngắn “Tướng về hưu” và “Những ngọn gió Hua Tát”. Sinh thời, nhà văn Nguyễn Huy Thiệp khiêm tốn tự nhận ông “là một dạng ăn may, may mắn gặp thời” nhưng ông rất xác tín về “phẩm chất của một nhà văn”. Tác giả “Tướng về hưu” dẫn lại “lời của các cụ ngày xưa” mà ông tâm ý chính là lời nói của nhà bác học Lê Quý Đôn 1726-1784 “Văn học không phải trò chơi, là câu chuyện phiếm. Muốn văn hay phải hiểu biết và từng trải nhiều. Văn chương chữ nghĩa không phải là lời nói suông. Trong bụng không có ba vạn quyển sách, trong mắt không có núi sông kỳ lạ của thiên hạ thì không thể làm văn được”. Đánh giá về vai trò của Nguyễn Huy Thiệp trong văn chương Việt Nam từ 1975-1991, nhà phê bình La Khắc Hòa nhận định “Nguyễn Minh Châu mở đường đổi mới văn học Việt Nam sau 1975 với truyện ngắn Bức tranh. Còn Nguyễn Huy Thiệp là người đầu tiên tạo ra bước ngoặt quan trọng của đổi mới”. Nhiều nhà nghiên cứu văn học đã nhận định rằng, một mình Nguyễn Huy Thiệp không làm nên được diện mạo của nền văn học Việt Nam sau 1975 đến nay, nhưng một mình ông lại có thể đào xới lên nhiều vấn đề thuộc về bản chất văn học, tạo nên sức bật khỏi ảnh hưởng văn học trước 1975, từ đó đưa văn học Việt Nam sau 1975 đi xa hơn, vững vàng hơn trên hành trình đổi mới văn học dân tộc, hòa nhập vào biển cả văn học hiện đại của thế giới. Thấm đượm trên ngòi bút sáng tác của Nguyễn Huy Thiệp là tư tưởng triết học tự nhiên, một thứ triết học nguyên sơ, bắt nguồn từ tín ngưỡng phồn thực sâu xa của nền văn hóa cổ Đông Nam Á. Những tác phẩm của Nguyễn Huy Thiệp một mặt là sự tiếp nối, bảo lưu nguồn mạch văn học dân gian, mặt khác lại tiếp thu tính hiện đại, đánh dấu bước ngoặt của văn học Việt Nam thời đổi mới, khai phá những chủ đề như cái phi lý, sự cô đơn, tha hóa của xã hội… hòa vào dòng chảy của chủ nghĩa hiện đại trong văn học thế giới thế kỷ XX. Bằng ngòi bút đầy bản lĩnh và tài năng sáng tạo, Nguyễn Huy Thiệp đã làm một cuộc cách mạng trong tư duy nghệ thuật so với truyền thống. Những tác phẩm của ông mang lại cho độc giả một cảm giác vừa thân quen, vừa lạ lẫm, vừa truyền thống, vừa hiện đại. Nét cá tính và phóng khoáng, không bị gò bó bởi khuôn mẫu đã khiến cho văn chương của ông có sức hút một cách kỳ lạ khó có thể diễn tả. Nguyễn Huy Thiệp – “ông vua truyện ngắn” Có sự nghiệp văn chương đồ sộ, được xem là “của hiếm”, là “hiện tượng độc đáo” thậm chí đến mức gây tranh cãi với các thể loại sáng tác gồm truyện ngắn, kịch, tiểu luận, phê bình văn học, song nhà văn Nguyễn Huy Thiệp thành công nhất là truyện ngắn. Trong các tác phẩm nổi tiếng của ông, nổi bật nhất với “Tướng về hưu” phổ biến lần đầu vào tháng 6-1987 trên Báo Văn nghệ – lúc bấy giờ Nguyễn Huy Thiệp còn là nhân viên Công ty Sách – thiết bị trường học thuộc Bộ Giáo dục và “chưa có tên tuổi gì ở trên văn đàn” như ông tự nhận. Với tác phẩm “Tướng về hưu”, điều độc đáo mà bao nhà nghiên cứu phê bình văn học, giới mộ điệu văn chương và công chúng thưởng thức từng bình phẩm, tranh luận suốt hơn 30 năm qua đó chính là câu chuyện, dòng văn độc đáo, khó ai bắt chước trên một cốt truyện lẫn nhân vật bình thường. Thật vậy, những câu đơn với giọng kể chắt lọc, súc tích của ông đi sâu vào tâm trí người đọc dẫu cho nó có chua chát hay nhẹ nhàng. Hiện thực cuộc sống, số phận con người trong xã hội sau chiến tranh từ đó được phản ánh rất mạnh mẽ bằng thủ pháp văn chương rất riêng của Nguyễn Huy Thiệp. Không có cái gì là đơn giản, một chiều trong thế giới nhân vật trong văn chương Nguyễn Huy Thiệp. Nhà nghiên cứu và phê bình văn học Vương Trí Nhàn nhận định “Nếu có một thứ “quả bóng vàng” hay là “cây bút vàng” dành để tặng cho các cây bút xuất sắc hằng năm, thì trong năm 1987 – và cả nửa đầu năm 1988 – người xứng đáng được giải trong văn xuôi ta, có lẽ là Nguyễn Huy Thiệp. Nhắc tới anh, người ta nhớ “Tướng về hưu” gây xôn xao một dạo, bởi cách viết rạch ròi, trần trụi; nhớ Muối của rừng tưởng như không đâu, hóa ra lại đượm nhiều ngụ ý âm thầm; nhớ “Một thoáng Xuân Hương” lịch duyệt mang đậm phong vị kẻ sĩ Bắc Hà; nhớ “Con gái thuỷ thần” lẫn lộn hư thực, và liều lĩnh đến tùy tiện”. Thế giới nhân vật trong truyện ngắn Nguyễn Huy Thiệp từ những người nghèo khổ, hay những người mang hình dạng kì dị… tuy mang dáng dấp cổ tích, nhưng lại chất chứa những cảm giác thời hiện đại. Họ luôn luôn dấn thân trên con đường đi tìm hạnh phúc, đi tìm cái Chân, Thiện, Mỹ tuyệt đối, để rồi nhận được những bài học cay đắng, xót xa. Với tuyên ngôn “Tôi căm ghét sâu sắc những kết thúc có hậu”, những truyện ngắn “giả cổ tích”, “giả truyền kỳ” của Nguyễn Huy Thiệp hầu hết đều kết thúc không có hậu. Nó mở ra những dự cảm, những cảm xúc tái tê đằng sau khối cô văn lạnh lùng của một cây bút tỉnh táo, sắc nhạy, khiến cho người đọc cứ thế ngấm dần, ngấm dần và xoáy theo luồng xúc cảm cùng những nhân vật. Với giọng văn “lạnh”, tác giả đã thể hiện một thái độ dửng dưng tuyệt đối đối với nội dung tư tưởng được thể hiện trong tác phẩm. Qua giọng văn ấy, thế giới nhân vật, nội dung câu chuyện luôn hiện ra một chất trung thực, khách quan trước mắt người đọc. Người đọc được tách biệt hoàn toàn so với thiên kiến của tác giả. Độc giả được tự do phán xét nhân vật theo chủ kiến của mình. Trong nhiều truyện ngắn “Không có vua”, “Những bài học nông thôn”, “Tướng về hưu”… tác giả cũng nhập vào vai người kể chuyện nhân vật xưng “tôi” nhưng vẫn cố ý tách ra khỏi câu chuyện để đảm bảo tính khách quan. Để tạo ra được giọng văn “lạnh”, Nguyễn Huy Thiệp dùng nhiều câu trần thuật ngắn gọn, súc tích, mang đậm tính liệt kê. Nguyễn Huy Thiệp rất chuộng dùng câu đơn. Đối với loại câu đơn có xuất hiện thành phần phụ thì thành phần phụ thường được tách ra bằng dấu phẩy. Riêng câu ghép, các vế cũng được tách ra rạch ròi. Điển hình “Cha tôi tên Thuấn, con trưởng họ Nguyễn. Trong làng, họ Nguyễn là họ lớn, số lượng trai đinh có lẽ chỉ thua họ Vũ. Ông nội tôi trước kia học Nho, sau về dạy học. Ông nội tôi có hai vợ. Bà cả sinh được cha tôi ít ngày thì mất, vì vậy ông nội tôi phải tục huyền. Bà hai làm nghề nhuộm vải…” “Tướng về hưu”; hay “Cấn là con trưởng. Dưới Cấn có bốn em trai, chênh nhau một, hai tuổi. Đoài là công chức ngành giáo dục, Khiêm là nhân viên lò mổ thuộc Công ty thực phẩm, Khảm là sinh viên đại học. Tốn, con út, bị bệnh thần kinh, người teo tóp, dị dạng. Nhà lão Kiền sáu người. Toàn đàn ông” “Không có vua”… Những câu văn sắc lạnh dửng dưng như thế có mặt khắp các trang văn của Nguyễn Huy Thiệp. Nó tạo cho tác giả một nét riêng độc đáo về phong cách. Có thể thấy, hầu hết những truyện ngắn của Nguyễn Huy Thiệp đều chứa đựng một hoặc vài lời triết lý của ông về văn chương. Điều đó chứng tỏ, Nguyễn Huy Thiệp là người hay trăn trở về văn chương và ý nghĩa của nó. Những triết lý đó, được phát biểu gián tiếp qua các nhân vật, qua tình huống truyện hoặc đôi khi phát biểu một cách trực tiếp. Trước đây, Nam Cao cũng thường thể hiện những quan niệm của mình trên trang viết của mình. Nhưng với Nguyễn Huy Thiệp, văn chương không đơn giản và rành mạch như Nam Cao. Cái nhìn của ông về văn chương có gì đó rất phức tạp – phức tạp như chính cuộc đời, khi thì “văn chương là thứ bỉ ổi nhất” “Chút thoáng Xuân Hương”, khi thì “văn chương có cái gì từa tựa lẽ phải” “Giọt máu”, khi thì “văn chương có nhiều thứ lắm. Có thứ văn chương hành nghề kiếm sống, có thứ văn chương sửa mình, có thứ văn chương trốn đời, trốn việc. Lại có thứ văn chương làm loạn” “Giọt máu”. Những triết lý đó đã phá vỡ cái khuôn mẫu, từ đó chính ông đã dùng ngòi bút và con mắt tinh tường của mình khiến huyền thoại hóa giải huyền thoại, dùng cổ tích để hóa giải cổ tích. Tinh thần “tự phê”, “tự nghiệm”, ý thức phản tỉnh và tra vấn đã làm nên sức mạnh và giá trị của truyện ngắn Nguyễn Huy Thiệp. Cái tâm của nhà văn, không gì khác hơn, chính là sự thức nhận về sứ mệnh “khơi gợi chân lý”, tra vấn nhân tâm của người nghệ sĩ. Đồng thời, tinh thần nghệ thuật hiện đại cũng không cho phép một sự ban phát chân lý cuối cùng, một tư thế độc thoại giữa nhà văn và bạn đọc. Truyện ngắn Nguyễn Huy Thiệp mang màu sắc dân chủ và hiện đại bởi đó là những tác phẩm “mở”, ở đó, cả người viết và người đọc đều được đẩy vào một cuộc đối thoại lớn và nhà văn “để ngỏ cuộc đối thoại đó mà không đánh dấu chấm hết”. Sự ra đi của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp đã để lại một khoảng trống rất lớn đối với văn đàn Việt Nam. Đối với nhà văn Nguyễn Văn Thọ “Nguyễn Huy Thiệp mất, tôi mất đi một bạn văn lớn – người chia sẻ với tôi rất nhiều về bút pháp, về vị trí và vai trò của nhà văn trong xã hội. Đồng thời, sự ra đi của anh, tạo ra một lỗ thủng đối với văn đàn Việt Nam”. Còn theo nhà phê bình Văn Giá “trước Nguyễn Huy Thiệp, văn học Việt Nam khác. Từ Nguyễn Huy Thiệp trở đi, văn học Việt Nam khác. Ông đã cắm một dấu mốc rất ghê gớm và quan trọng vào đời sống văn học Việt Nam. Trong đổi mới, có những đổi mới từ từ, từ người này đến người kia. Nhưng Nguyễn Huy Thiệp xuất hiện năm 1987, đã gây nên một dấu ấn đậm nét. Ông tạo ra một cảm quan, cái nhìn mới về đời sống, dẫn đến một hướng viết mới, một ngôn ngữ mới, một cách biểu đạt mới trong văn xuôi Việt Nam hiện đại. Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp có sứ mệnh đổi mới văn học; và ông đã hoàn thành xuất sắc sứ mệnh của mình”. Nhà thơ Trần Đăng Khoa cũng rất đau buồn khi nền văn học nước nhà mất đi một cây đại thụ. Theo ông “thời kỳ 1985-1996, ở mảng truyện ngắn, không ai viết hay hơn Nguyễn Huy Thiệp. Giọng văn của ông có chất riêng, ngắn gọn, sắc nét, không dông dài. Điều mừng là cuối đời ông có tên trong danh sách xét tặng giải thưởng Nhà nước. Đó là ghi nhận xứng đáng cho tài năng của ông”. DIỆP NINH/ TTXVN Xem thêm Thơ 1-2-3 Đặng Ngọc Tam Giang Tận cuối sông chờ… ta gào sóng Huế là em! Nhà thơ Giang Nam đã về với “Quê hương” xanh thẳm Thơ 1-2-3 Lê Lệ Thủy Trang giấy trắng cần cây bút lành viết ý đẹp lời hay Chùm thơ 1-2-3 Phạm Tuyết Hạnh Đường vắng người thưa hun hút phố buồn Cảm thức về phái đẹp trong thơ Hàn Mặc Tử Xuất bản Sách hay Thứ tư, 14/7/2021 2002 GMT+7 2002 14/7/2021 Truyện lịch sử là một mảng sáng tác quan trọng của Nguyễn Huy Thiệp. Năm 1989, nhà phê bình Phong Lê đã có bài viết bàn về khía cạnh chất liệu lịch sử trong truyện "Phẩm tiết". Ở cơ quan tôi Viện Văn học tổ chức một cuộc trao đổi ý kiến về truyện Nguyễn Huy Thiệp, có tác giả tham dự. Các ý kiến đang vỡ ra, có sự khác nhau, bên cạnh nhiều điểm thống nhất về phong cách riêng và cái mới mà tác giả đem lại trên một số mảng truyện, về sự cần thiết phải hoan nghênh và cẩn trọng trước một tài năng. Nhưng ở mảng truyện có chất liệu lịch sử này thì, theo sự nhận xét của tôi, các ý kiến nêu ra còn dè dặt. Trong đối thoại giữa tác giả và người đọc, và giữa người đọc với nhau, vẫn tồn tại lắm khoảng trống, còn nhiều rào đón, thăm dò. Tôi là một trong số không biết nhiều ít thế nào chủ trương không phủ nhận, thậm chí mong mỏi sự sáng tạo mạnh mẽ, phóng khoáng của nhà văn; nhưng rồi vẫn không hết ngập ngừng trước mấy cái tên nhân vật mới, là Khải và Thi đã nói trên, không kể tên Phương buôn bò - phản chủ, mà anh Thiệp đưa vào truyện. Sách Truyện ngắn Nguyễn Huy Thiệp. Ảnh Băn khoăn Các nhân vật đó có trong lịch sử không, chỉ là một cách nói mượn dạng “thật thà”, để thay cho cái ý Những giới hạn mà truyện mượn chất liệu lịch sử có quyền vươn đến, và không nên vượt qua. Còn công chúng nói chung thuộc số đông, họ rất có lý, và càng có quyền nêu câu hỏi trên sự đối chiếu sự thật lịch sử và sự thật văn học. Vậy là Quang Trung có ít nhất ba vợ Mẹ Quang Toản - người kế ngôi Quang Trung là một; Ngọc Hân - tác giả bài văn tế Ai tư vãn là hai; và bây giờ lại có thêm... Vinh Hoa? Còn chuyện Quang Trung đi chân đất, xõa tóc đến gặp Vinh Hoa; chuyện Quang Trung chưa được thành thân với Vinh Hoa; rồi Quang Trung chết mà không nhắm mắt… Khoan hãy bàn - cứ xem là “sự hư cấu” nằm trong “quyền” của nhà văn, nếu ba nhân vật trên đều có dấu tích trong lịch sử. Và tôi, trước các câu hỏi ấy tôi không thể lý luận, hoặc nói năng quấy quá cho qua chuyện; mà chỉ có thể lấy sự im lặng để trả lời. Im lặng, như là khất nợ. Để hỏi lại ý kiến mấy ông bạn sử gia. Và để kiểm tra lại cái vốn lý luận văn nghệ e có mặt còn bảo thủ của mình. Yêu mến Quang Trung, và nếu có đủ căn cứ có thể giảm sự thành kiến với Gia Long. Yêu mến Quang Trung, muốn có một chân dung Quang Trung dầy dặn, sinh động để yêu thêm, hoặc để giảm bớt lòng yêu, để hiểu mới hoặc hiểu lại Quang Trung; qua chân dung trực tiếp về Quang Trung, hoặc qua chân dung những nhân vật khác, có thật trong lịch sử, hoặc “hư cấu”, như một hồi quang để nhận dạng Quang Trung; từ đó mà giác ngộ, mà “vỡ nhẽ” ra nhiều chuyện lạ, đó là điều mọi người đọc đều nhất trí mong đợi. Nhưng tất cả đều phải được chứng minh. Chứ không phải tung ra rồi để vậy, mặc ai hiểu thế nào, thì tùy. Cố nhiên chứng minh theo cách của nhà văn. Nói cách khác, phải sao cho người đọc tin được. Điều này khó đấy. Vì nhân vật lịch sử mà tác giả chọn ở đây là một trong số không nhiều nhân vật đã định hình trong quan niệm, trong ký ức, trong đánh giá của nhân dân. Không dễ làm thay đổi hoặc đảo ngược những gì đã được xem là chân lý. Tóm lại, việc chọn nhân vật Quang Trung một tính cách như thế nào, có khác với việc chọn bất cứ ai, cái khác đó là thế nào, nên như thế nào - đó là vấn đề tôi xin đặt lại, để được bàn thêm. Còn với bất cứ ai khác, trong thế giới các nhân vật lịch sử, với tất cả yêu cầu của sự sáng tạo, người viết có quyền tự do “hư cấu”, cố nhiên với các mức độ khác nhau, tùy theo sắc độ đậm nhạt mà lịch sử thành văn hoặc truyền ngôn đã góp phần quy định nên gương mặt họ. GS Phong Lê / NXB Trẻ Truyện ngắn Phẩm tiết Nguyễn Huy Thiệp Truyện lịch sử Kiếm sắc SÁCH HAY Bản tình ca cuộc sống 0630 14/9/2020 0630 14/9/2020 Xuất bản Sách hay 0 12h, quán phở vắng hoe, không một bóng người. Buổi trưa là thời điểm cái nắng gay gắt nhất trong ngày của Sống xanh không khó 0937 11/9/2020 0937 11/9/2020 Xuất bản Sách hay 0 Với sự phát triển của công nghệ, nhiều ứng dụng về sống xanh đã xuất hiện, giúp bạn có thêm động lực “kết thân” với Trái Đất. Một chiến dịch ở Bắc Kỳ 0739 17/9/2020 0739 17/9/2020 Xuất bản Sách hay 0 Thị dân và quan lại mặc lễ phục lui tới thăm viếng nhau, tặng nhau những lá thiếp lớn màu đỏ và quà cáp. Cách mạng công nghiệp lần thứ tư 1951 7/9/2020 1951 7/9/2020 Xuất bản Sách hay 0 Một ngày nào đó, máy in 3D sẽ tạo ra không chỉ các vật thể, mà cả bộ phận cơ thể của con người - quá trình được gọi là in sinh học. Đi như tờ giấy trắng 2050 21/9/2020 2050 21/9/2020 Xuất bản Sách hay 0 Một trong những chuyến đi vào mùa Giáng sinh ghi dấu mãi trong tôi chính là về Đường Lâm, hay đúng hơn là về những ngôi làng quanh vùng Ba Vì, Sơn Tây. Bill Gates - Tham vọng lớn lao và quá trình hình thành đế chế Microsoft 0722 31/8/2020 0722 31/8/2020 Xuất bản Sách hay 0 Khi không chơi bài buổi tối, Bill Gates thường làm việc ở Trung tâm Điện toán Aiken. Đó là lúc các máy tính ít được sử dụng nhất. Những bá chủ không gian 2000 30/8/2020 2000 30/8/2020 Xuất bản Sách hay 0 Khi Blue Origin phóng và hạ cánh thành công tên lửa New Shepard, Jeff Bezos chỉ viết vài dòng trên Twitter. Trái lại, Elon Musk "tuôn" cả tràng dài trên mạng xã hội. Người trẻ thời - Uy quyền lộng lẫy 0853 30/8/2020 0853 30/8/2020 Xuất bản Sách hay 0 Trong số những kỹ năng mà người lao động phải có nếu không muốn bị bỏ lại phía sau, tư duy phản biện được nhiều người đặc biệt lưu ý. Đi bộ xuyên Việt với cây đàn guitar 2033 12/8/2020 2033 12/8/2020 Xuất bản Sách hay 0 Thiên nhiên luôn biết cách chữa lành những tổn thương trong tôi. Thiên nhiên là mẹ, là người thầy hướng dẫn mỗi khi tôi lạc lối trong cuộc đời này. Loạn 12 sứ quân 1102 16/8/2020 1102 16/8/2020 Xuất bản Sách hay 0 Sau khi Ngô Xương Xí chết, họ Ngô hết người kế vị. Trong nước một ngày không thể không có vua, Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi, lấy tôn hiệu là Vạn Thắng Vương. Quay lại trang chủ / Việt Nam PHỎNG VẤN Để tưởng nhớ tác giả của Tướng Về Hưu vừa từ trần ngày 20/03/2021 tại Hà Nội, RFI phát lại một phần cuộc nói chuyện của Nguyễn Huy Thiệp dành cho nhà báo Bảo Thạch qua hai chương trình đã được phát vào ngày 28/01/2008 và 02/02/2008 nhân dịp ông vừa nhận giải thưởng Văn Học Ý Nonino. Đăng ngày 22/03/2021 - 1511 Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp tại Expolangues, Paris, Pháp, ngày 07/02/2008. © RFI/Tiếng Việt Cuối tháng Giêng 2008 nhà văn Nguyễn Huy Thiệp từ Việt Nam sang Ý nhận giải thưởng văn học Nonino Risit d'Aur Prize. Đó cũng là thời điểm ông cho ra mắt độc giả Paris tập truyện Chú Hoạt tôi được dịch ra tiếng Pháp, rồi một tác phẩm khác của ông được dịch sang tiếng Ý. Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp đã dành cho RFI tiếng Việt hai buổi nói chuyện. Dưới đây là một phần nội dung cuộc trao đổi giữa nhà báo Bảo Thạch với tác giả của rất nhiều truyện ngắn, của những tiểu thuyết như Tuổi 20 Yêu Dấu, Gạ Tình Lấy Điểm hay Tiểu Long Nữ. Trước hết nhà văn Nguyễn Huy Thiệp giới thiệu qua về giải thưởng Nonino của văn đàn Ý mà ông được trao tặng năm 2008. Chủ tịch ban giám khảo năm đó là giải Nobel Văn Học Vidia Naipaul và thành phần ban giáo khảo gồm với những tên tuổi lớn trên văn đàn quốc tế. Nguyễn Huy Thiệp Ở Ý hàng năm có giải thưởng khác nhau, nhưng Nonino là giải rất có uy tín. Tiếp xúc với các tác giả danh tiếng tại châu Âu tôi đã nhận ra được rất nhiều điều. Chúng tôi luôn luôn thống nhất và gặp gỡ nhau ở những điểm rất chung về văn học, về những suy nghĩ về văn học. Trong thâm tâm, tôi rất mừng rỡ vì cảm thấy mình đã chọn con đường đi đúng đắn. Không có gì phải mặc cảm. Không có gì phải lo ngại nếu như cứ tiếp tục con đường văn học với những tinh thần nhân đạo hay với những tư tưởng mà mình đã xác định ngay từ đầu. Văn học là một sự chiêm nghiệm nỗi đau khổ của con người và nó đi tìm những tư tưởng nhân đạo, những tinh thần nhân đạo. Đó là cái chức năng duy nhất của văn học chứ nó không phải là những thứ khác … Đó là một khía cạnh và là khía cạnh cơ bản nhất. Chính trải qua những sự chiêm nghiệm về nỗi đau khổ của con người đấy, nó tìm đến cái tư tưởng, đến tinh thần nhân đạo, nó khiến con người trở nên con người hơn. Tức là sống với nhau một cách tử tế hơn, lương thiện hơn, văn hóa hơn. Và tôi nghĩ đấy chính là một trong những điều rất quan trọng mà nhà văn phải vươn tới chứ không phải là ở một cái danh vị hão huyền, chứ không phải ở những cái đồng tiền bạc vớ vẩn hay những chuyện a dua theo các tinh thần chính trị khác nhau. Bảo Thạch Gần đây trong nước có xuất bản một tập truyện của anh vào giữa năm 2007 và trong lời tựa anh viết đại ý là trong cuộc đời viết văn của anh, sau truyện ngắn Sang Sông, thì đã có một thay đổi lớn trong quan niệm của anh, cũng như phong cách viết của anh ? Nguyễn Huy Thiệp Trong quá trình viết văn thì cũng không có nhiều chặng đường khác nhau. Tôi bắt đầu xuất hiện từ khi có cuộc Đổi Mới trong xã hội Việt Nam, tức cỡ khoảng độ 1986-1987. Đến nay là tôi đã trải qua 20 năm viết lách. Cũng có thể nói là đã có sự khuynh đảo nào đấy ở trong văn đàn ở Việt Nam. Thì cũng có nhiều chặng khác nhau anh ạ. Trong giai đoạn đầu khi tôi viết, có thể là nó mang tính chất bản năng từ những thứ tự nhiên trong lòng mình thôi. Đó là giai đoạn từ khoảng năm 1986 đến 1991. Từ Sang Sông, tức là đến giai đoạn sau này, từ 1991 trở đi cho đến khoảng năm 2000 thì là một giai đoạn khác. Tôi không chỉ viết bằng bản năng nữa mà lúc đó là viết bằng cái vốn văn hóa của mình, bằng kinh nghiệm cuộc sống, rồi với việc tôi gặp gỡ đạo Phật. Lúc đó tinh thần hay những tác phẩm của tôi nó khác. Đến giai đoạn từ năm 2000 trở đi, khi thế giới thay đổi, internet vào Việt Nam, rồi nhiều vấn đề khác đặt ra trong xã hội đối với xã hội cũng như văn học Việt Nam. Trong bản thân tôi cũng có nhiều suy nghĩ. Đó là giai đoạn mà tôi bắt đầu thể nghiệm một số lối viết khác nhau. Cho đến bây giờ, tôi vẫn kiên trì đi theo một số khuynh hướng hay những lối viết khác nhau của mình. Ngoài việc viết truyện, tôi cũng viết cả kịch, tiểu luận văn học ... Nhân cuốn sách anh vừa nói, năm ngoái, tôi bị tim hẹp động mạch vành, phải đi cấp cứu ở bệnh viện. Tôi cũng chán nản và có ý định thôi, dọn dẹp tất cả sự nghiệp văn học của mình cho nên mới in lại tuyển tập truyện ngắn. Nhưng sau đó tôi nhận ra một điều trong quá trình sống cũng là quá trình mà chúng ta phải tập chết. Phải tập chấp nhận những điều để tiến tới cái chết. Tôi phải tự chung sống với bệnh tật, phải tự tập luyện, tự phải vượt lên. Gần đây thì cũng có sự thanh thản hơn, nhất là khi mà tác phẩm của mình được quảng bá một cách rộng rãi, được đón nhận một cách rất nhiệt tình ở trong nước cũng như ở ngoài nước, rồi lại được nhận những giải thưởng giá trị như Nonino này Thạch Tôi vẫn nhớ anh tiết lộ người viết văn như cầm một thanh kiếm ». Nguyễn Huy Thiệp vẫn giữ tinh thần đó ? Nguyễn Huy Thiệp Cười. Đó là trường văn trận bút mà anh ! Đây không chỉ là trường hợp của tôi. Khi tôi nói chuyện với Magris, thậm chí với Naipaul – giải Nobel Văn Học 2001 và chủ tịch ban hội đồng giám khảo Nonino thì cũng vậy thôi. Họ đều có kinh nghiệm riêng ở trường văn trận bút. Không chỉ có ở Việt Nam mới có những chuyện đố kỵ, ghen tị trong văn chương. Chuyện đấu tranh trong văn chương, ở Ý cũng có, ở Ai Cập, Anh, Mỹ, Pháp … cũng vậy. Và một tác giả cũng phải biết bảo vệ tác phẩm của mình. Trong truyện chưởng ở Trung Quốc có câu đa tình kiếm khách vô tình kiếm’ người cầm bút cũng như một kiếm thủ. Có thể là bản thân con người đó thì rất tình cảm thôi. Nhưng khi cầm kiếm hay cầm bút thì đó là những thứ rất vô tình. Cái kiếm nó rất vô tình. Cái bút nó rất vô tình. Nhiều khi cũng gây sát thương, gây tổn thương nào đấy cho đồng nghiệp của mình, cho người nọ người kia. Nhưng đời nó là như thế. Bảo Thạch Được gặp Nguyễn Huy Thiệp tại Paris, tôi không khỏi nhớ đến lần được gặp anh cách nay 20 năm tại Hà Nội. Khi đó văn đàn Hà Nội đang rúng động vì truyện ngắn Tướng Về Hưu. Nguyễn Huy Thiệp Tướng Về Hưu là một trong những truyện rất đặc biệt. Nó có thể là một cái mốc trong cuộc đời hoạt động văn học của tôi. Giống như những truyện khác của tôi, nó có phần thực và hư. Cũng có những truyện 7 thực- 3 hư, hay 5 thực-5 hư, hay 9 thực-1 hư. Nhưng gần như là những truyện ngắn của tôi bao giờ cũng có bóng dáng của sự sống, có bóng giáng của đời sống đời sống của bản thân tôi hay của cái xã hội mà tôi quan sát. Tướng Về Hưu là truyện trong đó có đầy đủ ái ố, hỷ nộ, chuyện vui, chuyện buồn… Qua 20 năm rồi, cho đến bây giờ đọc lại, người ta vẫn thấy là nó có một cái sự tiết chế một cách tối đa, kể cả về ngôn ngữ viết lẫn tinh thần kìm nén của người viết. Xã hội Việt Nam lúc đó nó thế. Đó là một xã hội đang kìm nén, chất chưa trong đó rất nhiều sức mạnh tiềm ẩn về tinh thần rồi về vật chất khác nhau. Nói thế này thì hơi duy tâm, nhưng tôi cũng như là được thời thế, được trời đất, được tinh thần của xã hội lúc đó mượn mình vào đấy như là để viết ra tác phẩm đấy thôi … Trong một buổi nói chuyện tại Sài Gòn với nhà văn Nguyễn Khải ông có nói là khi đọc Tướng Về Hưu, đối với ông, nó rất là thảng thốt. Ông cảm thấy như không phải là người viết, mà như là trời xui đất khiến. Thậm chí như là ma quỷ viết … Tôi không biết. Nhưng tôi là một nhà văn luôn luôn tôn trọng cái hiện thực.

phong cách nguyễn huy thiệp